دل‌آٰرام پسندیده، دختری که سال ۱۳۹۶ به همراه پدر، مادر و برادرش به ترکیه آمده و به عنوان پناهجو در کمیساریای سازمان ملل ثبت‌نام کرده‌اند.
او با بیماری سرطان در حالی دست و پنجه نرم می‌کند که پس از قبولی در مصاحبه سازمان ملل متحد به همراه خانواده‌اش در انتظار انتقال به کشور سوم و امن است.
فعالان حقوق پناهجویی می‌گویند؛ مورد «دل‌آرام» اضطراری است و باید سریع‌تر برای ادامه درمان به کشور دیگری منتقل شود.
وضعیت او به قدری بغرنج است که حتی این روزها امکان غذا خوردن ندارد.
امروز ششم سپتامبر ۲۰۱۹ زادروز ۱۳ سالگی اوست و فعالان حقوق پناهجویان برای او توفان توییتری راه انداخته‌اند، تا شاید این مورد به‌خصوص سریع‌تر مورد توجه مجامع بین‌المللی قرار گیرد و خانواده او زودتر از ترکیه به کشور دیگری نقل مکان کنند.
دل‌آرام پسندیده ورازگاهی، متولد ۱۵ شهریور ۱۳۸۵ (۶ سپتامبر ۲۰۰۶) به همراه خانواده‌اش در اردیبهشت ۱۳۹۶ به ترکیه آمدند. پرونده آنها در مصاحبه سازمان ملل به عنوان پناهنده پذیرفته شد و پس از آن در انتظار مرحله کشوری هستند.
پرونده پناهندگان در ترکیه پس از اخذ قبولی به مرحله بعدی برای اسکان در کشور سوم ارجاع داده می‌شود، اما طی سال‌های اخیر روند رسیدگی به پرونده‌های ایرانیان از اولویت سازمان ملل متحد خارج شده و ایرانیان زیادی کماکان بلاتکلیف هستند. سازمان ملل می‌گوید که رفتن به کشور دیگر برای پناهجویان به عنوان حق تلقی نمی‌شود.
از طرف دیگر وضعیت شخصی مانند دل‌آرام یک مورد بسیار خاص است و سازمان‌های حقوق بشری و نهادهای بین‌المللی به پرونده‌هایی این چنین باید خارج از تعاریف خود عمل کنند.
مادر دل‌آرام می‌گوید: «در این چند ماه به شدت وضعیت او بدتر شده و در این دو ماه اخیر حتی امکان باز کردن دهان خود را ندارد تا بتواند غذایی بخورد.»
دکترهای متخصص در شهر آنکارا در ترکیه اعلام کرده‌اند که امکان ادامه درمان برای او وجود ندارد و باید به کشوری دیگر در اروپا یا آمریکا یا هر کجا که امکان درمان باشد، منتقل شود.
مادر او که اکنون حتی برای تهیه لوازم پانسمان زخم‌ها و داروهای مسکن در مضیقه است، اضافه می‌کند: «هر بار دکترها فقط یک سری داروی مسکن می‌دهند. می‌گویند “اینجا معالجه نخواهد شد” برای دکتر فیزیوتراپ و جراح پلاستیک نامه داده‌اند، اما وزارت درمان ترکیه اجازه درمان‌های پیشرفته را نمی‌دهد و دخترمان جلو روی ما مثل شمع درحال آب شدن است.»
“پزشکی که هر بار به او مراجعه می‌کردیم دیگر او را ویزیت نمی‌کند چون معتقد است که دیگر اصلا ادامه درمان ثمری ندارد. او اکنون دیگر امکان غذا خوردن ندارد و با لوله و سرم، بدن او تغذیه می‌شود.”
این ها نیز بخش‌هایی از گفته‌های مادر «دل‌آرام» است.
این دختر ۱۳ ساله ایرانی به نوعی نادر از سرطان استخوان به نام «اوینگ سارکوما» (Ewing’s sarcoma) مبتلا شده که مفاصل و بافت‌های نرم اطراف توده سرطانی مورد حمله قرار می‌گیرد.
سارکوم یوئینگ (Ewing’s sarcoma) یک تومور استخوان یا سرطان استخوان بدخیم است. این تومور در هر استخوانی می‌تواند بروز کند ولی بیشتر در لگن، ران و ساق است و سن شیوع آن در نوجوانی و جوانی است.
درد شایعترین علامت این بیماری است. محل تومور ممکن است متورم شده و لمس محل دردناک شود.
اکنون تنها خواسته خانواده دل‌آرام اعزام به کشور دیگر است. ساعت ۹ شب جمعه ۱۵ شهریور ۱۳۹۸ در توییتر با هشتگ #DelaramNeedsAcureASAP صدای آنها باشیم.
هشدار: ویدئوی زیر حاوی صحنه‌های ناراحت کننده‌است؛
طولانی شدن روند رسیدگی به پرونده‌های پناهجویان در ترکیه از مهمترین دغدغه‌های یک پناهجو است.
عدم رسیدگی و توجه به موقع سازمان ملل متحد در ترکیه و طولانی‌شدن پروسه پناهجویی، باعث بروز مشکلات جدی در سلامتی روانی و جسمی افراد و همینطور موجب آسیب‌های مختلف به زندگی خانواد‌ه‌های پناهندگان شده‌است.
بیشتر پناهندگان ساکن ترکیه طی مصاحبه‌های مختلف و گفتگوهایی که پیش‌تر در کمپین منتشر شده، این عدم رسیدگی را حادترین مسئله خود می‌دانند.
آنها می‌گویند: “با مشکلاتی مثل بی‌کاری، گرسنگی، بیماری و … کنار می‌آیند، اما زمانی که به مدت طولانی با همین مسائل سر کنند، دیگر گذران زندگی سخت و گاه غیرممکن می‌شود.”
بیشتر پناهندگان و پناهجویانی که در ترکیه بسر می‌برند، بر این باورند: “از زمانی که کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد (UNHCR) بخشی از وظایف خود را به اداره مهاجرت ترکیه سپرده، وضعیت آنها به مراتب بدتر شده‌است.”
پیش‌تر، پناهجویان پس از ثبت درخواست خود در دفتر سازمان ملل «آسام» در آنکارا مورد مصاحبه‌ای کوتاه قرار می‌گرفتند و بعد از گذشت حدودا دو سال “گاهی بیشتر”، مصاحبه بعدی (مصاحبه اصلی) با آنها صورت می‌گرفت و در صورت قبولی و داشتن شرایط لازم، در این مرحله، پرونده آنها به بخش کشوری یا اسکان برای کشور سوم (کشور امن) فرستاده‌می‌شد که از ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۸ (۱۹ /شهریور) روند ثبت‌نام پناهجویان به اداره مهاجرت ترکیه سپرده شده و فرد پناهجو به محض ورود به ترکیه در یکی از شهرهای این کشور در پلیس اداره مهاجرت نام خود را ثبت کرده و سپس مراحل بعدی مانند دادن وقت مصاحبه و … را طی می‌کند.
فعالان حقوق پناهندگان در ترکیه نگران هستند؛ دولت ترکیه با صلاحیتی که به دست آورده، روند اخراج پناهندگان را سرعت ببخشد و رسیدگی جدی به پرونده‌ها صورت نگیرد.
این سازمان در ترکیه اعلام کرده که اداره مهاجرت ترکیه مسئولیت بررسی پرونده‌های حمایت بین‌المللی را نیز بر عهده خواهد داشت.
هر چند کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل گفته “به فعالیت‌های حمایتی خود از جمله ارائه خدمات مشاوره به پناهندگان ادامه خواهد داد” با این حال این اقدام سازمان ملل، نگرانی‌هایی را برای پناهندگان در ترکیه به وجود آورده است.
پناهجویان در ترکیه با معضلات بسیاری مواجه هستند. از جملە مشکلات پناهجویان آیندە نامشخص است، تا جایی که حتی کسانی با پذیرفته شدن کیس پناهندگی از کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد یا پلیس مهاجرت با بلاتکلیفی طولانی روبرو هستند و سال‌هاست در شرایط بدی زندگی می‌کنند.
به گفته برخی از پناهندگان در سال‌های اخیر، “مشکلات اقتصادی و گرانی بی‌سابقه پس از کودتای نافرجام در ترکیه”، گذران زندگی را دشوارتر از پیش کرده‌است و از سوی دیگر طولانی شدن پروسه رسیدگی به پرونده‌های پناهندگان، به‌خصوص بعد از قبولی در مصاحبه و عدم رسیدگی برای ارجاع این نوع پرونده‌ها به بخش کشوری جهت انتقال به کشور امن و آینده نامعلوم، باعث اختلال در زندگی بسیاری از پناهندگان شده است.
برخی کارشناسان و فعالان حقوق بشر در امور پناهندگان معتقدند که جنگ‌هایی که در سال‌های اخیر در خاورمیانه رخ‌داده است و افزایش جمعیت پناهندگان مرتبط با آن، یکی از علل عدم انتقال سریع پرونده‌ها به کشور سوم است و از سوی دیگر برخی از کشورهای پناهنده‌‌پذیر مانند آمریکا، کانادا و استرالیا با تغییر سیاست‌های خود در عدم پذیرش پناهنده، عملا این راه را برای پناهندگان از پیش دشوارتر کرده‌اند.
روز جهانی پناهندگان؛ گفتگویی با مرتضی اسماعیل پور روزنامه نگار و فعال حقوق بشر
ابهام در سرنوشت پناهجویان ایرانی در ترکیه
پناهندگان ترکیه؛ کمپین حمایت از پناهندگان ایرانی ساکن ترکیه در توییتر چه هدفی دارد؟