انجمن قلم (پن) آمریکا و «مرکز حقوق بشر رائول والنبرگ» (RWCHR) از دولت ایران به بخشی از سازمان ملل، که مسئول رسیدگی به بازداشت‌های خودسرانه است، شکایت کرده و خواسته‌اند این دولت در مورد آزار و حبس اعضای کانون نویسندگان ایران – نهاد سرشناسی که نویسندگان مدافع آزادی بیان را در ایران نمایندگی می کند – پاسخگو باشد.
به گزارش کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی، انجمن قلم (پن) آمریکا و «مرکز حقوق بشر رائول والنبرگ» (RWCHR) از دولت ایران به بخشی از سازمان ملل، شکایت کرده و بازداشت ناعادلانه‌ی اعضای برجسته‌ی کانون نویسندگان ایران، بکتاش آبتین، رضا خندان (مهابادی)، کیوان باژن و آرش گنجی را به دلیل نقض قوانین داخلی ایران و قوانین بین‌المللی محکوم کند و از دولت ایران بخواهد این زندانیان را بی‌درنگ آزاد کند و به آنان غرامت بپردازد. در اوایل این ماه، بکتاش آبتین، شاعر و فیلم‌ساز، که با اتهامات واهی در زندان بود، در حین گذراندن حکم شش سال زندان خود، در نتیجه‌ی بدرفتاری و بی‌توجهی مقامات زندان درگذشت.
انجمن قلم (پن) آمریکا و «مرکز حقوق بشر رائول والنبرگ» مصرانه از سازمان ملل و جامعه‌ی بین‌المللی می‌خواهند که به داد همکاران آبتین – که در شرایط وخیم بهداشتی به سر می‌برند – برسند تا به سرنوشت آبتین دچار نشوند. این نویسندگان در اوج شیوع ویروس کووید-۱۹ به زندان فراخوانده شدند تا محکومیت خود را در بندهای پرجمعیت و غیربهداشتی سپری کنند، آن‌هم فقط به این دلیل که با سانسور دولتی مخالفت کرده و از میراث کانون نویسندگان ایران دفاع کرده بودند. در دسامبر ۲۰۲۱ آبتین و خندان (مهابادی) به نوع حادی از کووید-۱۹ مبتلا و در بیمارستان بستری شدند و آبتین به گونه‌ای نابهنگام از پا درآمد. اگرچه حال خندان هم اکنون رو به بهبود است اما کووید-۱۹ وضعیت سلامت او را نگران کننده کرده است. در همین حال، گنجی که از عارضه‌ی قلبی رنج می‌برد در صورت ابتلا به کووید-۱۹ در معرض خطر جدی قرار خواهد گرفت.
کارین دویچ کارلکار، مدیر برنامه‌های «آزادی بیان در معرض خطر» در انجمن قلم آمریکا، گفت: «آبتین، باژن، خندان (مهابادی) و گنجی به دلیل استقلال نظر و پافشاری سرسختانه‌شان بر آزادیِ نوشتن به بند کشیده شده‌اند، این نقض فاحش حقوق انسانی آنهاست. جد و جهد رژیم ایران برای خفه کردن صدای بکتاش آبتین و همکارانش، همراه با آزار و اذیت و بی‌توجهی به وضعیت درمانی ایشان در زندان، چند هفته پیش به مرگ دردناک و زودهنگام آبتین انجامید. بنابراین، مبالغه نیست اگر بگوییم همکاران آبتین در شرایطی به سر می‌برند که باید بی هیچ قید و شرطی از حبس مستبدانه آزاد شوند و جامعه بین‌المللی باید قاطعانه از حق و حقوق نویسندگان ایرانی برای آزادی بیان حمایت کند.»
فعالیت کانون نویسندگان ایران اندکی پس از انقلاب ایران ممنوع شد و اعضای آن سال‌ها با آزار و اذیت سیستماتیک، از جمله زندان و حتی ترورهای سازمان‌دهی‌شده‌ی دولتی، موسوم به قتل‌های زنجیره‌ای، رو‌به‌رو بوده‌اند. اما کانون با وجود تداوم این آزار‌ها و زندانی شدن اعضاء و دبیرانش، همچنان به راه خود ادامه داده است.
یونا دایموند، وکیل بین‌المللی حقوق بشر در «مرکز حقوق بشر رائ
ول والنبرگ» (RWCHR) گفت: «ما از سازمان ملل انتظار داریم که بی‌درنگ خسارت ناشی از این بازداشت‌های ناعادلانه را که نمونه‌ای از سرکوب فزاینده‌ی فعالان، روشنفکران و نویسندگان ایرانی است، جبران کند. همچنین کشورهای جهان باید تحریم‌هایی هدفمند علیه همه‌ی مقاماتی که در زندانی کردن این مدافعان دلیر آزادی بیان نقش داشته‌اند، اعمال کنند.»
اتحادیه‌ی اروپا و ایالات متحده‌ی آمریکا پیش‌تر قاضی مقیسه، یکی از قضات پرونده‌های اعضای کانون نویسندگان ایران، را به دلیل محاکمات ناعادلانه و صدور احکام سنگین زندان و حتی حکم اعدام برای فعالان و روزنامه‌نگاران ایرانی تحریم کرده‌اند. قاضی دیگر محمدرضا عموزاد است که حکم اعدام معترضان و نویسندگان مسالمت‌جویی چون روح‌الله زم را، که به روزنامه‌نگاری اشتغال داشت، صادر کرده است.
در سپتامبر ۲۰۲۱، گروهی از نویسندگان نامدار بین‌المللی، از جمله برندگان جایزه‌ی نوبل و پولیتزر و جایزه‌ی تونی و نویسندگان کتاب‌های پرفروش، از دولت ایران خواستند نویسندگان و اعضای هیئت دبیران کانون نویسندگان ایران را آزاد کند. انجمن قلم (PEN) آمریکا در ۵ اکتبر ۲۰۲۱ با اهدای «جایزه پن/باربی برای آزادی نوشتن» به سه عضو زندانیِ کانون– بکتاش آبتین، شاعر و فیلم‌ساز فقید، کیوان باژن، داستان نویس و روزنامه‌نگار، و رضا خندان (مهابادی)، منتقد ادبی – از آنان تجلیل کرد. یک ماه بعد آرش گنجی، نویسنده و مترجم، زندانی شد. در سال ۲۰۲۰، انجمن قلم آمریکا آگاهی یافت که کشور ایران از نظر تعداد نویسندگان و روشنفکرانِ زندانی، مقام چهارم را در جهان دارد.
انجمن قلم آمریکا در فصل مشترک ادبیات و حقوق بشر ایستاده است تا از آزادی بیان در ایالات متحده‌ی آمریکا و سراسر جهان دفاع کند. ما از آزادی نوشتن حمایت می‌کنیم، و قدرت کلمه را برای دگرگونی جهان به رسمیت می‌شناسیم. رسالت ما این است که نویسندگان و یارانشان را گرد هم آوریم تا بیان خلاق را گرامی بداریم و از آزادی‌هایی که این امر را ممکن می‌کند دفاع کنیم.
۲۴ ژانویه ۲۰۲۲